Tìm hiểu về tăng sắc tố sau viêm

Tăng sắc tố sau viêm mặc dù không để lại sẹo nhưng cần khá nhiều thời gian để có thể hồi phục. Vậy những dấu hiệu của tình trạng tăng sắc tố sau viêm là gì và làm thế nào để có thể khắc phục hiệu quả tình trạng này?

Sơ lược về tình trạng tăng sắc tố sau viêm

Post-Inflammatory Hyperpigmentation hay tăng sắc tố sau viêm là vấn đề thẩm mỹ phổ biến ở mọi lứa tuổi. Tình trạng này có thể xuất hiện ở bất kì vị trí nào trên cơ thể như môi, móng tay hay bộ phận sinh dục. Đây là hiện tượng melanin, sắc tố màu da, mắt, tóc, tăng lên hoặc phân bố không đều trên da. 

Cơ chế của tình trạng tăng sắc tố sau viêm

Cơ chế bệnh sinh liên quan đến tình trạng tăng sắc tố sau viêm là một quá trình phức tạp. Cơ chế cụ thể như sau:

• Viêm kích thích sản xuất, oxy hóa acid arachidonic, tăng sản xuất cytokines, leukotrienes,… Là chất gây viêm và các hóa chất trung gian khác.
• Các hóa chất trung gian gây viêm kích thích tế bào melanocyte, làm tăng melanin dưới da, tăng vận chuyển melanin lan ra xung quanh
• Đối với tăng sắc tố sau viêm ở lớp trung bì có 2 cơ chế. Cơ chế thứ nhất là quá trình viêm làm vỡ lớp tế bào đáy ở thượng bì, dẫn tới phóng thích sắc tố melanin vào nhú ở trung bì. Đại thực bào ở lớp nhú trung bì sẽ thực bào và giải phóng ra melanin. Cơ chế thứ hai là do đại thực bào có thể đi vào lớp thượng bì để thực bào melanosome tại đó rồi quay lại trung bì. Sắc tố melanin có thể tồn tại trong đại thực bào ở lớp trung bì trong nhiều năm.

Lí do xuất hiện tăng sắc tố sau viêm

Trong hầu hết các trường hợp, tăng sắc tố sau viêm do tổn thương ở lớp biểu bì hoặc lớp hạ bì. Cùng với đó là các tế bào tích tụ melanin ở lớp sừng hoặc lớp hạ bì gây tăng sắc tố.

Tăng sắc tố sau viêm có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, chúng ta thường gặp tình trạng này do 2 nguyên nhân chính:

• Từ các kích thích ngoại sinh: Sau các thủ thuật da, bỏng, chấn thương,…
• Nguyên nhân nội sinh: Viêm da cơ địa, vảy nến, mụn trứng cá,…

Nếu bạn gặp một trong các yếu tố sau, khả năng cao bạn sẽ gặp tình trạng tăng sắc tố sau viêm. Điều này cần được lưu ý để có thể phòng ngừa tránh cho tình trạng da nặng hơn.

• Ánh nắng: Khi tiếp xúc với ánh nắng, melanin sản sinh nhiều hơn, bảo vệ làn da khỏi tia cực tím, gây tăng sắc tố da.
• Tình trạng viêm da kéo dài và tái phát.
• Vùng da tổn thương liên tục ẩm ướt, cọ xát dễ bị tăng sắc tố sau viêm, thậm chí có thể nặng và kéo dài.
• Tăng sắc tố da do thay đổi nội tiết tố: Nám hay tàn nhang chính là những biểu hiện rõ nhất trong tình trạng này.

Phát hiện sự gia tăng sắc tố sau viêm

Triệu chứng tăng sắc tố sau viêm thường gặp bao gồm một số dấu hiệu nhất định. Điều này có thể gồm sự thay đổi màu sắc của da, đặc biệt là ở những khu vực đã từng bị viêm.

• Các vết thâm có màu đậm hơn (Xám, đen hay nâu) so với vùng da xung quanh
• Tăng sắc tố da nông: Dát màu nâu đen, nhìn rõ dưới đèn Wood, có thể hết sau vài tháng đến vài năm.
• Tăng sắc tố da sâu: Dát màu xanh, không nhìn rõ dưới đèn Wood, có thể tồn tại vĩnh viễn nếu không được điều trị.

Các biện pháp ngăn ngừa gia tăng sắc tố sau viêm

Điều trị tốt các vấn đề về da nền giúp giảm viêm, cải thiện hiệu quả. Điều này cũng giúp rút ngắn thời gian điều trị tình trạng tăng sắc tố da sau viêm:

• Tránh tác động thêm vào vùng da đang có tổn thương,
• Tránh tiếp xúc nước quá lâu, gỡ mài hay kéo căng da tại các vùng da tổn thương.
• Hạn chế sử dụng các thuốc có thể làm tăng sắc tố da như các kháng sinh cyclic, Bleomycin,…
• Nên sử dụng các sản phẩm làm sạch, dưỡng ẩm lành tính, dịu nhẹ và không gây kích ứng cho da.
• Tránh lạm dụng sản phẩm không rõ nguồn gốc vì chúng thường chứa corticoid, kim loại nặng, gây tổn thương da nghiêm trọng.

Phương pháp làm giảm sự tăng sắc tố sau viêm

Tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp và bôi kem chống nắng là bước rất quan trọng trong điều trị tăng sắc tố sau viêm. Bạn có thể dùng các sản phẩm chống nắng với SPF tối thiểu 30+, dặm lại sau 2-4 giờ để đạt hiệu quả tối ưu. 

Viên uống chống nắng hay kết hợp cả hai cũng là lựa chọn tốt để tăng tác dụng bảo vệ.  Bên cạnh đó, bạn nên sử dụng áo dài tay, đeo khẩu trang và hạn chế ra đường vào những lúc trời nắng gắt.

Có thể cải thiện tăng sắc tố sau viêm bằng các thuốc thoa tại chỗ, kết hợp chống nắng nhằm ức chế hình thành melanin. Hiện nay, có nhiều sản phẩm chứa các hoạt chất như vitamin C, hydroquinone, glycolic acid, niacinamide, retinol, acid alpha hydroxy (AHA)… Giúp làm mờ sạm, sáng da, đẩy lùi sự đổi màu của làn da. 

Các thủ thuật xâm lấn điều trị tăng sắc tố sau viêm tại lớp thượng bì như sử dụng tia laser, lột da bằng hóa chất, lăn kim,… Các thủ thuật không xâm lấn tiếp cận sâu lớp trung bì, loại bỏ hắc tố như dùng ánh sáng trị liệu, laser xung dài,…

Tóm lại, tăng sắc tố sau viêm không gây sẹo, có thể điều trị hiệu quả nhưng mất thời gian. Phòng ngừa và điều trị từ sớm luôn là tiêu chí quan trọng để bảo vệ sức khỏe. 

Trên đây là một số thông tin cơ bản về tình trạng tăng sắc tố sau viêm. Nếu có bất kì góp ý bổ sung nào hãy gửi về email duocsigenzskincare@gmail.com hoặc bình luận phía dưới cho Dược sĩ Gen Z biết nhé!